76. rocznica akcji specjalnej Koppe w gminie Żarnowiec
11 lipca obchodzimy 76. rocznicę akcji specjalnej „Koppe”. Podobnie jak w poprzednich latach w miejscowości Udórz (gmina Żarnowiec) zaplanowano uroczystości upamiętniające bohaterstwo żołnierzy batalionu „Parasol”.
Powiat zawierciański był miejscem wielu ważnych historycznych wydarzeń. Jednym z nich jest akcja specjalna „Koppe”. Przeprowadzona została 11 lipca 1944 roku w Krakowie przez żołnierzy kompanii Pegaz, która latem tego samego roku została przekształcona w batalion „Parasol”. Akcja specjalna „Koppe” była nieudanym zamachem na Wyższego Dowódcę SS i Policji w Generalnym Gubernatorstwie SS – Obergruppenführer Wilhelm Koppe (1896 – 1975). Koppe zaostrzył od listopada 1943 r. terror wobec Polaków. Zamierzał dokonywać codziennie na ulicach Krakowa rozstrzeliwań 50 Polaków “(…) którym w 60 procentach udowodniono popełnienie jakiegokolwiek zbrodniczego czynu”.
Żołnierze z batalionu “Parasol” przygotowali zasadzkę przy ul. Powiśle na samochód, którym poruszał się Koppe. Jednak solidnego i opancerzonego samochodu marki Mercedes wyposażonego w 12-cylindrowy silnik nie udało się zatrzymać. Kierowca Mercedesa zareagował bardzo szybko i wyminął blokującą drogę ciężarówkę. Samochód Koppego pomimo ostrzału szybko odjechał z miejsca zamachu. Zginął jedynie oficer towarzyszący Koppemu, który podczas zamachu ostrzeliwał się.
Po akcji oddział “Parasola” wyjechał z Krakowa i pobliżu miejscowości Udórz (gmina Żarnowiec) zatrzymał się na nieplanowany postój. Pojawił się tam niemiecki patrol z Pilicy, który usiłował zatrzymać kolumnę. Niemcy wezwali posiłki. Z oddziału “Parasol” zginęły dwie osoby, a troje rannych dostało się do niewoli: Halina Grabowska ps. “Zeta”, Tadeusz Ulankiewicz ps. “Warski”, “Bolesław Niepokój”, “Storch”. Zatrzymanych wywieziono najpierw do więzienia na Zamku w Pilicy, a później do KdS Krakau. Ostatecznie zatrzymani żołnierze batalionu „Parasol” trafili do więzienia przy Montelupich.
Przesłuchiwani nie zdradzili swoich kolegów. Świadczy o tym fakt, że nie doszło do aresztowań ani w Krakowie, ani w Warszawie. Zatrzymana trójka została zamordowana. Niemcy nie spacyfikowali Udorza. Mieszkańców wsi uratował fakt, że przy konspiratorach znaleziono broń używaną podczas zamachu w Krakowie. Ponadto, podczas przesłuchania pojmani konspiratorzy wyjawili, że pochodzą z Warszawy.
Dla upamiętnienia bohaterstwa żołnierzy batalionu “Parasol” w 76. rocznicę Akcji Specjalnej “Koppe”, odbędą się 12 lipca uroczystości w Udorzu. Najpierw o godz. 12 zostanie odprawiona msza święta w intencji zamordowanych oraz zmarłych żołnierzy i harcerzy. Następnie o godz. 13 odbędzie się przemarsz pod płytę pamiątkową w Udorzu w asyście orkiestry dętej i złożenie wiązanek kwiatów. W tym roku uroczystości mają mieć jedynie symboliczny charakter. Powodem jest pandemia koronawirusa.
Zdjęcie: Urząd Gminy Żarnowiec
