Dziedziczenie ustawowe
W punkcie Nieodpłatnej Pomocy Prawnej w Szczekocinach bardzo często poruszany jest temat dziedziczenia ustawowego. Wiele osób nie jest w stanie weryfikować tego, czy jest w kręgu spadkobierców. Dlatego też, powstał niniejszy artykuł aby pomóc spadkobiercom ustalić zakres dziedziczenia ustawowego.
Kto jest uprawniony do dziedziczenia ustawowego?
W przypadku, gdy spadkodawca nie pozostawił testamentu ma miejsce dziedziczenie ustawowe, które reguluje kodeks cywilny. To na jego podstawie jesteśmy stanie ustalić kolejność dziedziczenia spadkobierców oraz wielkość poszczególnych części spadku. W naszym kraju dziedziczenie ustawowe jest najbardziej rozpowszechnioną formą dziedziczenia. Szacuje się, że około 90% przypadków nabycia spadku nabywa się w formie dziedziczenia ustawowego.
Istnieje sześć grup dziedziczenia ustawowego, które reguluje kodeks cywilny w przepisach art. 931-935.
Pierwsza grupa spadkobierców ustawowych to małżonek i dzieci spadkodawcy. Dziedziczą oni w częściach równych, jednak ustawodawca zastosował dodatkową ochronę dla małżonka ponieważ część spadku, która mu przypadnie , nie może być niższa od 25% całości spadku. Natomiast jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych. Przepis ten stosuje się odpowiednio do dalszych zstępnych.
Przykład nr 1:
Zmarł Pan Ignacy, który miał żonę i jedno dziecko. Według zasady dziedziczenia ustawowego żona i dziecko dziedziczą po zmarłym w częściach równych po połowie.
Przykład nr 2:
Zmarł Pan Ignacy, który miał żonę i siedmioro dzieci. Według zasady dziedziczenia ustawowego żona i dzieci dziedziczą w częściach równych, jednak żona nabędzie udział w spadku wynoszący 25% całości spadku. Pozostałe 75% spadku, będzie dziedziczyła cała siódemka dzieci w częściach równych.
Dryga grupa spadkobierców ustawowych stanowią małżonek oraz rodzice spadkodawcy. Taka sytuacja ma miejsce gdy spadkodawca nie posiadał dzieci a udział przypadający rodzicom wynosi 25% całości spadku.
Przykład:
Zmarł Pan Ignacy, który nie posiadał dzieci. W tym przypadku dziedziczy po nim jego żona w 50% całości spadku oraz rodzice spadkodawcy po 25% całości spadku.
Kolejną trzecią grupę spadkobierców stanowią rodzice spadkodawcy oraz jego rodzeństwo. W przypadku, gdy spadkodawca nie miał małżonka to jego rodzice dziedziczą po równo. Natomiast w razie niedoczekania przez rodzica otwarcia spadku udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada rodzeństwu spadkodawcy w równych częściach.
Przykład:
Pan Ignacy był kawalerem i nie podsiadał dzieci. Po jego śmierci dziedziczą w częściach równych jego ojciec oraz brat.
Czwartą grupą spadkobierców są dziadkowie. Dziedziczą oni po zmarłym, w przypadku gdy ten nie posiadał dzieci, małżonka, rodziców oraz rodzeństwa. Udział dziadków wynosi po 50% całości spadku.
Piątą grupę stanowią pasierbowie. Jeżeli spadkodawca nie pozostawił nikogo z poprzednich grup dziedziczenia testamentowego to dziedziczyć po nim może pasierb.
Ostatnią grupę stanowi gmina i skarb państwa. W braku małżonka spadkodawcy, jego krewnych i dzieci małżonka spadkodawcy, powołanych do dziedziczenia z ustawy, spadek przypada gminie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy jako spadkobiercy ustawowemu. Jeżeli ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy w Rzeczypospolitej Polskiej nie da się ustalić albo ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy znajdowało się za granicą, spadek przypada Skarbowi Państwa jako spadkobiercy ustawowemu.
Wpływ na dziedziczenie rozwodu i separacji.
Co do zasady trzeba pamiętać, że rozwód powoduje wyłącznie byłego małżonka od dziedziczenia. Nawet gdy sprawa o rozwód nie została zakończona przez sądem na wskutek śmierci spadkodawcy-małżonka to może spowodować to wyłączenie od dziedziczenia małżonka, który pozostał przy życiu, a był winny rozpadu małżeństwa. Separacja faktyczna nie wpływa na dziedziczenie ustawowe, jednak małżonek który przebywa w separacji prawnej jest wyłączony od dziedziczenia.
