Czy zagraża nam betonoza?

Powiat zawierciański jest duży i jeszcze zielony, na razie… Dlaczego wycinamy drzewa? Czy zagraża nam betonowy krajobraz? 

Powiat Zawierciański usytuowany jest w południowej Polsce, w północno-wschodniej części województwa śląskiego, w samym sercu malowniczej Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, zwanej Jurą. Na powierzchni ponad 1 003 km2 zamieszkuje prawie 118 000 ludzi – opisuje powiat Starostwo Powiatowe w Zawierciu. 

Powyższy opis brzmi bardzo dobrze, zdawałoby się, że specyfika powiatu zawierciańskiego wyklucza powstanie niekorzystnych dla ludzkiego zdrowia i samopoczucia wielkomiejskich zjawisk, jednak… czy na pewno? Warto zwrócić na ich symptomy.  

Pod koniec 2020 r. ukazała się w sprzedaży książka Jana Mencwela pt. “Betonoza”, w dużym skrócie autor pisze w niej o walce zieleni z betonem i wycince drzew rosnących w miastach.  Na jej temat na serwisie YouTube ukazała się rozmowa Karola Paciorka z autorem. Autor “Betonozy” mówi o zmianach w przestrzeni miejskiej oraz nawołuje do ratowania drzew. 

Żyjemy w momencie, w którym trzeba robić wszystko, aby ocalić to co mamy. Wiele zmian, które się dzieją i nas nie cieszą, mam nadzieję będzie dało się odkręcić, a tutaj mam takie poczucie, że to co zniszczymy teraz, nie będzie tak łatwo przywrócić. Każde wycięte drzewo… przez lata naszego życia już tak łatwo nie wrócimy do tego stanu. Mam motywacje do przekonywania ludzi do ochrony przyrody w miastach – mówi w rozmowie z Karolem Paciorkiem Jan Mencwel. 

Problem usuwania drzew i rozprzestrzeniania się betonu może wydawać się przesadzony, tym bardziej zważywszy na to, gdzie żyjemy. Z drugiej strony na własne oczy widzimy, jak np. podczas rewitalizacji zdegradowanych obszarów często usuwane są drzewa. 

Oczywiście, prawdą jest, że w powiecie zawierciańskim sytuacja nie jest ani trochę groźna, dlatego powinniśmy dbać o zachowanie takiego stanu. Rozwój miast może przynieść niechciane konsekwencje, jedną z nich jest efekt o nazwie: noc tropikalna. Nie jest to wymysł, a coś jak najbardziej w Polsce realnego. Jan Mencwel wyjaśnia przyczyny: 

Zjawisko polega na tym, że w dużych miastach, nie tylko dużych w ogóle miastach, upał, który w dzień nagrzewa betonową powierzchnię. W nocy beton oddaje ciepło do powietrza, w związku z tym w nocy nagrzewane jest nasze mieszkanie. (…) Nie śpij się dobrze 

Nie tylko eko-fanatycy, miłośnicy przyrody, ale co najważniejsze zwykli ludzie zwracają uwagę, na niepokojące praktyki i tendencje. Okazuje się bowiem, że wycinka nawet starych drzew jest stosunkowo łatwa, jak gdyby nikt nie zważał na konsekwencje. 

Nie oznacza to, że urzędnicy lekką ręką wydają zgody na wycinanie całych drzew. Tak nie jest, należy jednak pamiętać o konsekwencjach, jakie grożą urzędnikowi za podjęcie złej decyzji. 

Jeśli bowiem cokolwiek się stanie i dojdzie już do wypadku, to ten urzędnik może ponieść konsekwencje. Przykładowo w warszawskim Parku Praskim drzewo, które się przewróciło, uderzyło w dziecięcy wózek – niemowlę zmarło. Jest obecnie prowadzone postępowanie karne i ktoś w urzędzie najprawdopodobniej usłyszy zarzuty – Patryk Słowik przeprowadza wywiad z Janem Mencwelem, MAGAZYN Dziennik Gazeta Prawna. 

Z przytoczonej wyżej sytuacji wynika, że urzędnicy dla świętego spokoju mogą się zgadzać na wycinkę drzew. Być może w wielu miejscach w Polsce tak właśnie jest. W Zawierciu, otrzymaliśmy zapewnienie, że każda decyzja jest przemyślana i jej wydanie wiąże się z wystąpieniem stosownych okoliczności.

W bieżącym roku do Starostwa Powiatowego w Zawierciu wpłynęło 14 wniosków o wydanie zezwolenia na usunięcie drzew.  

Wnioski te motywowane były możliwością wystąpienia ryzyka zagrożenia dla życia. 

Informujemy, że każda sprawa, dotycząca wydania zezwolenia na usunięcie drzew(a) rozpatrywana jest indywidualnie. Przed wydaniem zezwolenia każdorazowo przeprowadzane są oględziny terenowe – komentuje usuwanie drzew Iwona Kuźniak, Naczelnik Wydziału Promocji Powiatu i Współpracy z NGO ze Starostwa Powiatowego w Zawierciu.

Jeśli zaistnieją przesłanki, wydaje się decyzję o ścięciu drzewa, tym niemniej należy mieć na uwadze, że urzędnicy zajmują się sprawą szczegółowo, udzielając wskazówek dotyczących rodzaju i rozmiarów cięć. Wiele zależy tak naprawdę od okoliczności. 

• Jeżeli stan zdrowotny drzew jest dobry bądź występujące uszkodzenia nie są rozległe, wydawane są odmowy ze wskazaniem na możliwość wykonania cięć pielęgnacyjnych (polegających na usunięciu z korony gałęzi, nadłamanych bądź obumarłych) lub cięć technicznych (polegających na usunięciu z korony zdrowych gałęzi, które wchodzą w kolizję z infrastrukturą miejską). 
•  W decyzjach zawierane jest również pouczenie w zakresie maksymalnego rozmiaru cięć, które można wykonać w koronie drzewa. Zwracana jest uwaga na wszelkie aspekty tak, by możliwie jak najdłużej zachować drzewa w przestrzeni miejskiej. Nie zawsze jest jednak możliwość wyeliminowania kolizji poprzez wykonanie cięć technicznych. 
•  Jednocześnie informujemy, że w decyzjach nakładane są obowiązki wykonania nasadzeń kompensacyjnych (osoby wycinające drzewa, mają obowiązek nasadzenia nowych). Nadmienić należy, że nasadzenia drzew i krzewów wykonywane są często w większej ilości, niż jest to wymagane decyzją – kończy Iwona Kuźniak, wyjaśniając szczegółowo na czym polega wydanie decyzji o usuwaniu drzewa, które w istocie czasem polega na jego przecięciu. Do tej kwestii należy podejść z pietyzmem, gdyż nie każde nowo posadzone drzewo się przyjmie. 

Krzysztof A. Kluza