Sahara w Polsce. To nie FATAMORGANA!

Cudze chwalicie, swego nie znacie – brzmi stare powiedzenie ludowe. Pustynia Błędowska jest największym obszarem lotnych piasków w Polsce. “Polska Sahara”, bo tak został nazwany ten obszar, rozciąga się od Błędowa, aż po gminę Klucze.  Jak doszło do jej powstania?

Na terenie pięknej Jury Krakowsko-Częstochowskiej, pomiędzy miejscowościami Klucze, Chechło i Błędów, na granicy Małopolski i województwa śląskiego, leży przepiękny i nietypowy krajobrazowo teren. Polska Sahara to największy teren występowania piasków śródlądowych w Europie. Przez ostatnie dziesięciolecia teren dosyć gęsto zarósł dziką roślinnością. Na szczęście o obszar wpisany do programu ochrony Natura 2000 zadbali miłośnicy przyrody. Pustynia została odchwaszczona i nadal przyciąga rzesze turystów. 

Jaka powstała Pustynia Błędowska? Jej korzenie sięgają epoki lodowcowej. Następujące po sobie w tym czasie okresy zlodowaceń stopniowo nanosiły porcje żwiru i piasku. Ten rozległy teren długo podlegał działaniu wody oraz wiatrów, co nie sprzyjało rozwojowi roślinności. Po epoce lodowcowej obszar ten bujnie zarósł gęstym lasem. Dopiero w okolicach XII wieku został eksplotowany. Kopalnia srebra i ołowiu w okolicach Olkusza również przyczyniła się do wycinki drzew. Dodatkowo pobór wód gruntowych na tym terenie nasilił proces powstania pustyni o pochodzeniu antropogenicznym.

O miejscu tym krąży także miejscowa legenda. W okolicy pustyni zaczęła powstawać Kopalnia srebra i ołowiu. Diabeł tak zezłościł się na ludzi, że dewastują jego ulubione miejsce, chciał zasypać kopalnię piaskiem znad Bałtyku. Leciał, więc on nad Jurą z workiem na plecach i zmierzał ku Olkuszowi. Niestety cwana bestia nie zauważyła wysokiej wieży kościoła w Błędowie. Wór się rozerwał, a piasek znad Bałtyku rozsypał się po okolicy.

Pustynia błędowska w XX wieku służyła jako poligon. Podczas I wojny światowej ćwiczył na niej batalion pomocniczy piechoty legionowej, przed bitwą pod Krzywopłotami. Obecnie tylko część północna pustyni służy za poligon wojskowy, na którym ćwiczą wojska spadochronowe. Jakie ciekawostki skrywa jeszcze pustynia? Jeszcze 100 lat temu na terenie “Polskiej Sahary” można było obserwować zjawisko fatamorgany. Pisał już o nim słynny botanik Kazimierz Piech. Kolejną ciekawostką jest fakt, iż na Pustyni Błędowskiej została częściowo zrealizowana ekranizacja Faraona Bolesława Prusa.

Pustynia Błędowska jest jednym z niewielu takich miejsc w Polsce. Dlatego, aby móc podziwiać to niezwykłe miejsce, powstały punkty widokowe. Panorama rozciągająca się na tym terenie jest naprawdę niesamowita. Punkty widokowe na “Polskiej Saharze” są trzy. Dwa z nich znajdują się w miejscowości Klucze, zaś jeden w Chechle.

Najstarszym i najładniejszym punktem jest “Czubatka”. To wzniesienie o wysokości 382 m n.p.m., znajdujące się w Kluczach. Ten punkt widokowy jest uznany za najładniejszy, ponieważ jest najbardziej rozległy, a wzniesienie gwarantuje niezapomniane widoki na zachód słońca. 

Polska Sahara jest objęta programem Natura 2000. Od 1995 roku fragmenty Pustyni stanowią użytek ekologiczny. W 2004 roku powstało Stowarzyszenie „Polska Sahara”., które działa na rzecz promocji i ochrony Pustyni Błędowskiej. Stowarzyszenie od 2004 roku organizowało tu „Pustynne Miraże” każdego lata. 

O Pustyni Błędowskiej można pisać jeszcze bardzo wiele. Jednak ważne jest, aby lokalni mieszkańcy doceniali tak niespotykany obszar, jakim jest właśnie “Polska Sahara”. Kto wie, może za kilka lat zostanie tu nakręcony jakiś hollywoodzki film, a Polska dzięki niemu zostanie wypromowana na skalę światową.

Źródło: polskieszlaki.pl

Martyna Urban