Zwierzęta pomogą odzyskać zdrowie?

Do jakich celów wykorzystywane są konie w powiecie zawierciańskim? Czy koniom w powiecie dzieje się krzywda?

Tekst dotyczy zajęć hipoterapii w powiecie zawierciańskim, zwraca uwagę na mniej znane walory tej formy rehabilitacji i wskazuje inne jej korzyści. Powstał na podstawie informacje dostarczonych przez Starostwo Powiatowe w Zawierciu oraz Dorotę Annę Wojciechowską, hipoterapeutkę w Zespole Szkół Specjalnych im. Marii Grzegorzewskiej w Zawierciu. Dokumentacja fotograficzna pochodzi ze stajni w Chruszczobrodzie w gm. Łazy.

Okazuję się, że powiat zawierciański posiada długie i oryginalne tradycje wykorzystywania zwierząt, które w przeszłości pomagały m.in. w realizacji celów transportowych, a obecnie pomagają ludziom w inny sposób. Na temat nowatorskiego środka transportu w powiecie pisaliśmy w artykule: Tramwaj w Szczekocinach? Współcześnie jest inaczej, jednak… wciąż potrzebujemy zwierząt. Przyczyniają się do odzyskania naszego zdrowia i sprawności, taką rolę pełni stajnia w Chruszczobrodzie w gminie Łazy.

Stajnia jest nazwą umowną miejsca, które nie świadczy usług komercyjnych dla dzieci spoza szkoły. Jakiej szkoły? Wyjaśniamy poniżej.

Wróćmy jednak do hipoterapii, a następnie odkryjmy jej nieoczywiste korzyści. Należy podkreślić, że poza rehabilitacją fizyczną jazda konna wzmacnia poczucie pewności i własnej wartości. Nie jest to wprost widoczna zaleta, wynikająca z kontaktu z koniem, lecz wynika wprost z jego specyfiki. 

Hipoterapia to jedna z metod rehabilitacji osób niepełnosprawnych, a swoją specyfikację zawdzięcza koniowi biorącemu udział w terapii. Stan dzieci poprawia się podczas jazdy konnej i kontaktu ze zwierzęciem. Dla wielu dzieci nawiązanie uczuciowej więzi z koniem wspomaga rozwój samodzielności i wzmacnia poczucie własnej wartości – Hipoterapia, Polski Związek Hodowców Koni. 

Starostwo Powiatowe w Zawierciu informuje, że na terenie powiatu zawierciańskiego istnieje 14 stadnin, stajni lub ośrodków jeździeckich. Oczywiście nie wszystkie z nich prowadzą zajęcia hipoterapii. Szczegółowe informacje, wraz z danymi kontaktowymi do ośrodków, znajdziemy w zakładce: Turystyka konna na stronie internetowej powiatu – Iwona Kuźniak, Naczelnik Wydziału Promocji Powiatu i Współpracy z NGO Starostwo Powiatowe w Zawierciu. 

Chociaż lista jest na bieżąco aktualizowana, mogą zdarzyć się w niej luki. Dokładniejsze dane znajdziemy, na stronie internetowej Związku Gmin Jurajskich. Istnieje możliwość, że nawet w przypadku braku zajęć hipoterapii w ofercie, to zostaną one przeprowadzone po uprzednim umówieniu się. 

Nie zapominajmy, że poza samą chęcią rodziców, aby ich dziecko wzięło udział, w zajęciach z końmi, konieczna jest zgoda lekarza. Dopiero po jej otrzymaniu rodzice wypełniają stosowny kwestionariusz, który jest konieczny do udziału dzieci w zajęciach. Tak wyglądają kwestie formalne w stajni w Chruszczobrodzie.  

Wydaje się, że najgorszy czas pandemii koronawirusa już za nami. Niemniej warto w tym miejscu zaznaczyć, że konie są pod stałą opieką lekarza weterynarii, natomiast pracownicy stosują się do zaleceń sanitarnych, co oznacza noszenie maseczek. 

Zajęcia z wykorzystaniem koni dla najmłodszych w powiecie zawierciańskim są zorganizowane w Chruszczobrodzie.

Nadmienimy, że z zajęć hipoterapii korzystają uczniowie Zespołu Szkół Specjalnych im. Marii Grzegorzewskiej w Zawierciu (szkoła, dla której organem prowadzącym jest Powiat).  

Działka [na której jest stajnia – red.] jest własnością Powiatu Zawierciańskiego. Oddana została w trwały Zarząd Zespołowi Szkół Specjalnych im. M. Grzegorzewskiej w Zawierciu, który jest obecnie zarządcą przedmiotowej działki. Zlokalizowana jest ona w Chruszczobrodzie przy ul. Dworcowej 34. Na terenie Chruszczobrodu zajęcia obywają się 3 razy w tygodniu i korzysta z nich ok. 40 dzieci – Iwona Kuźniak, Naczelnik Wydziału Promocji Powiatu i Współpracy z NGO Starostwo Powiatowe w Zawierciu.

Waga tego typu terapii dla najmłodszych jest nie do ocenienia. Wystarczy posłuchać słów Doroty Anny Wojciechowskiej, hipoterapeutki Zespołu Szkół Specjalnych im. Marii Grzegorzewskiej w Zawierciu.  

Hipoterapia wpływa na rozwój emocjonalny – społeczny dzieci i młodzieży. Daje im możliwości bezpośredniego kontaktu z koniem. Przez co dzieci nawiązują uczuciowe z nim więzi. Poprzez różne działania np. Dobór sprzętu do hipoterapii przez dziecko rozwija się dziecka samodzielność, wzmacnia poczucie własnej wartości.  

Dzieci ze sobą współpracują, nie rywalizują. Oprócz niesamowitych walorów emocjonalno-społecznych jazda stepem w hipoterapii daje wrażenie chodu ludzkiego, zmniejsza spastyczność mięśni, koń hamuje przetrwałe odruchy postawy. Koń przywraca także zaburzoną symetrie mięśni tułowia, koryguje wadę ciała, zapobiega przykurczom i ograniczeniom ruchomości w stawach. 

Podczas zajęć ćwiczymy równowagę oraz wpływamy na uaktywnienie sprawności dzieci i ich chęci do aktywności fizycznej. I bardzo ważna zaleta hipoterapii: rozwój mowy. Podczas zajęć dzieci „rozmawiają z końmi”, recytują wiersze, śpiewają piosenki i wykonują ćwiczenia logopedyczne. Hipoterapia ma wiele walorów, których nie sposób wszystkich wymienić. Jest uwielbianą formą terapii przez dzieci i młodzież, a także przez rodziców. 

Kto prowadzi zajęcia hipoterapii? Nie są to osoby przypadkowe, posiadają odpowiednią wiedzę i kwalifikacje. Zamiast relacjonowania oddajmy głos Dorocie Annie Wojciechowskiej. Z jej słów wyłania się opowieść na temat miejsca, pracy, współpracowników, koni i innych istotnych rzeczy.

Jakie są kwalifikacje tych osób? Tutaj oddajmy głos jednej z prowadzących – Dorocie. 

Zajęcia hipoterapii prowadzę od września 2015 roku, w tym też roku nabyłam kwalifikacje do prowadzenia zajęć i uzyskałam tytuł: Instruktor Hipoterapii. Hipoterapią zainteresowałam się, już będąc na studiach licencjackich, na kierunku pedagogika terapeutyczna. Zajęcia prowadzę obecnie z koleżanką Judytą Kasznią, która także jest hipoterapeutką.  

Zajęcia prowadzone są w stajni w Chruszczobrodzie, za porozumieniem ze Starostwem Powiatowym w Zawierciu. Zajęciami są objęci uczniowie Zespołu Szkół Specjalnych im. M. Grzegorzewskiej w Zawierciu. Uczniowie korzystają z zajęć nieodpłatnie.  

Konie do hipoterapii oraz sprzęt do zajęć zostały zakupione przez Stowarzyszenie Na Rzecz Pomocy Dzieciom Niepełnosprawnym oraz ich Rodzicom „Z Dobrego Serca”, z siedzibą w Zawierciu. Stowarzyszenie działa przy szkole – ZSS im. M. Grzegorzewskiej w Zawierciu red. – i od lat wspiera działalność szkoły. 

Konie do hipoterapii muszą spełniać pewne wymagania: zrównoważony charakter, spokojne, niepłochliwe o rytmicznym chodzie, wysokość umożliwiającą skuteczną asekurację (np. Hocuły lub Koniki polskie). Wybrane przez nas konie już pracowały w hipoterapii. 

W 2015 roku wraz z koleżanką Agnieszką (hipoterapeutką) oraz koleżanką Sylwią (nauczycielką W-F) rozpoczęłyśmy pracę z końmi, odczulanie na szereg bodźców w tym np. Na sprzęt i akcesoria potrzebne w zajęciach tj. Np. Folia, piłka, itp.. – Dorota Anna Wojciechowska.

fot. ze zbiorów Doroty Anny Wocjciechowskiej

Krzysztof A. Kluza