Harcerski hart ducha
Czy historia harcerstwa w Szczekocinach jest przebojowa? Powolna praca u podstaw, czy skok po chwalę?
Tekst powstał w oparciu o informacje udostępniane przez Bibliotekę Szczekociny, która prowadzi kanał na YouTube pt. „Historia Szczekocin w Sieci”. W opublikowanym odcinku 20 i 21 zapoznajemy się z historią harcerstwa w Szczekocinach. W roli lektorem występuje Zbigniew Bryła, który w 2003 r. opublikował: „Harcerstwo w Szczekocinach 1916-2000. Szkice i wspomnienia”.
Praca powstała na podstawie różnych źródeł, niemniej warto wymienić najważniejsze z nich. Były nimi: Kronika harcerska z 1929 r., kronika Szkoły Podstawowej Społeczne (dawnej Szkoły Podstawowej nr 2 w Szczekocinach) oraz rozmowy z Józefem Nowakiem, Feliksą Wrona oraz ks. Tadeuszem Jarmundowiczem.
Zbigniew Bryła na początku swojej opowieści o funkcjonowaniu harcerstwa zwraca uwagę, na charakter ruchu skautingu w Polsce. Był on szczególny, co przejawiało się silnym patriotyzmem i oddaniem w walkach narodowych. Jest to również widoczne na podstawie dziejów szczekocińskiego harcerstwa.
W 1916 r. Stanisław Lasocki założył w Szczekocinach pierwszą drużynę harcerską. W zachowanych źródłach zachowało się niewiele o niej wiadomości, aczkolwiek wiemy, że składa się z 36 harcerzy.
Utworzenie 5-klasowej Szkoły Średniej w Szczekocinach w 1918 r. doprowadziło do przyśpieszenia organizacyjnego. Wkrótce wybuchła wojna polsko-bolszewicka.
Należy zauważyć, że organizacja poza kształtowaniem harcerskiego ducha, starała się wychować świadomych i patriotycznych obywateli. Z tego powodu wezwanie do mobilizacji i pomocy na froncie z 1920 r. nie przeszło bez echa.
W odpowiedzi na apel przewodniczącego ZHP gen. Józefa Hallera, czterej harcerze: Piotrowicz, Wtorek, Beno i Rojek, wyruszają na front bronić Ojczyzny przed atakiem wojsk bolszewickich. Służą w szeregach 201 pułku piechoty. Druh Beno ginie w obronie Warszawy – ZWIĄZEK HARCERSTWA POLSKIEGO.
W późniejszym czasie, 1921, doszło do zmian organizacyjnych, utworzono drugą drużynę męską im. Księcia Józefa Poniatowskiego oraz przekazania harcerzom standardu od Towarzystwa „Piechur”. Następnie Jan Kwieciński, dyrektor gimnazjum, zabronił działalności drużyny harcerskiej na terenie szkoły. Nadszedł trudny czas dla szczekocińskich harcerzy, nawet pomimo sukcesów w ramach zorganizowanych na Zlocie Chorągwi Kieleckiej na Słowiku zawodach lekkoatletycznych w 1923 r.
Odnowienie drużyny harcerskiej to zasługa druha Stanisława Szarego, który podjął się tego zadania i urządzał wycieczki krajoznawcze np. Do Krakowa na Wawel. Nowo utworzona przez druha Stanisława Szarego drużyna liczyła 25 harcerzy.
Sięgając pamięcią wstecz, przypominam sobie szkolne lata oraz pierwsze kontakty z harcerstwem. Obecnie mam 84 lata, mieszkam w Szczekocinach I jestem księdzem emerytem. Po raz pierwszy zetknąłem się z harcerstwem w 1925 roku. Bardzo podobały mi się mundury I dlatego należałem do „Wilczków”, czyli do dzisiejszych zuchów. Chętnie oglądałem harcerzy biorących udział w uroczystościach narodowych. Niestety, z czasów, gdy należałem do „Wilczków” nie pamiętam zbyt wiele.
Znacznie więcej szczegółów przypominam sobie z okresu, gdy należałem do I Drużyny im. T. Kościuszki. Moimi zastępowymi byli wówczas: Tadeusz Gwiazda, Tadeusz Rojek I Stanisław Trzcionka. Przybocznym był Henryk Mieszkowski. Organizacją całości naszego harcerstwa zajmował się wówczas pan Brzeziński […] W szkole mieliśmy harcówkę. Tam opowiadano nam o bohaterach, a w szczególności o patronie drużyny Tadeuszu Kościuszce – Zbigniew Bryła. Harcerstwo w Szczekocinach 1916-2000, ks. T. Jarmundowicz, Wspomnienia.
Wiele pozytywów nastąpiło w 1926 roku. W Szczekocinach dzięki staraniom nauczycielki szkoły podstawowej, Anny Ciszewskiej, powstała Drużyna Żeńska im. Królowej Jadwigi.
Następna Drużyna Żeńska powstała w roku 1931 i przyjęła imię Emilii Plater. Jej zadaniem było kształcenie sanitariuszek. Zarówno męska, jak i żeńska drużyna współpracowały ze sobą. Zgodnie z panującym wówczas modelem wychowania, niejako nawiązującym do tradycji Towarzystwa Gimnastycznego, dbano o rozwój ciała i sprawności fizycznej. Nie mniej ważne była propedeutyka, stawianie na etykę. Były wspólne wyjazdy i zabawy – Szczekocińskie Zuchy.
Swoją przygodę z harcerstwem rozpoczęłam już w szkole podstawowej w roku 1926. Miałam wtedy 10 lat. Szkolną drużynę prowadziła wówczas Nqanina Ciszewska. Bard j a lubiłam. Ona chyba też darzyła mnie sympatią, gdyż powierzyła mi funkcje zastępowej. Nasze spotkania odbywały się w mieszkaniu pani Cieszewskiej lub dużej sali balowej. W mojej pamięci bardzo mocno utkwił wyjazd na obóz w lasach (…). Razem z innymi koleżankami pojechałyśmy koleją wąskotorową ze Szekocin do Kielc. Tam odepoczełyśmy, wyszłyśmy na spacer do parku, gdfzie spotkałysmy harcerza – Zbigniew Bryła. Harcerstwo w Szczekocinach 1916-2000, Feliksa Wrona.
Krzysztof A. Kluza
