Zbrojne oblicze Zawiercia w czasie Powstania Warszawskiego

Jura posiada zbrojne oblicze, które ujawniło się w trakcie walk Powstania Warszawskiego. Jak doszło do współpracy polskiego podziemia i walk z niemieckim okupantem, które miały miejsce koło Podlesic w gminie Kroczyce?  

Na temat Powstania Warszawskiego oraz udziału osób związanych z Zawierciem, w wystąpieniu zbrojnym pisaliśmy w tekście: Pamiętajmy o powstańcach! W czasie trwającego 63 dni powstania, do walk doszło również na terenie powiatu zawierciańskiego. 

Zanim to nastąpiło, należy zwrócić uwagę na współpracę polskiego podziemia, której z różnych powodów w stolicy mogło zabraknąć. Trwało Powstanie Warszawskie, kiedy w pradelskich lasach koło Podlesic w gminie Kroczyce, 5 sierpnia 1944 r. doszło do spotkania: AK , AL i BCh – “Zawiercie Zarys rozwoju powiatu i miasta”. 

Już kolejnego dnia doszło do potyczki, jednak zdaniem badaczy nie były w nią zaangażowane oddziały AL. Przeciwnych informacji dotaczała tablica pamiątkowa, którą umieszczono w 1963 r. na jednym z ostańców rezerwatu przyrody: Góra Zborów. Jednak informacja ta nie znajduje pokrycia w źródłach. 

W dniu 6 sierpnia 1944 r. dwa oddziały Batalionów Chłopskich oraz dwa Armii Krajowej, których dowódcami byli odpowiednio: Bolesław Kozłowski ps. „Wiara”, Mieczysław Filipczak ps. „Mietek”, Franciszek Dubiński ps. „Wisła” i Zygmunt Surowiec ps. „Sęp”, 

urządziły potężną zasadzkę na samochodową kolumnę Wermachtu udającą się na pobliski front wschodni. Zginęło wtedy 19 Niemców a 7 wzięto do niewoli, spalono 4 samochody a 2 pełne sprzętu bojowego uprowadzono – czytamy o wydarzeniach z okolic Kroczyc w artykule: “Miejsca pamięci w okolicach Kroczyc” autorstwa: Andrzej Siwińskiego. 

Zarząd Powiatu Zawierciańskiego we współpracy z Instytutem Pamięci Narodowej podjął decyzję o wymianie starej tablicy, w czego następstwie 12 października 2019 r. odbyła się w Podlesiach prezentacja zmienionej tablicy przypominającej o walkach i współpracy polskiego podziemia. Nowa tablica została wykonana przez Marię Witek, artystkę z Olkusza. 

W wydarzeniu wzięli udział major Tadeusz Klimas ze Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej z Zawiercia, porucznik Mieczysław Rosoł, pochodzący z Woli Libertowskiej żołnierz Batalionów Chlopskich oraz inni: 

Członkowie Światowego Związku Żołnierzy AK Koło Olkusz, Związek Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych Koło w Pilicy, Stowarzyszenie Spadkobierców Polskich Kombatantów II Wojny Światowej, Jurajski Szwadron Kawalerii im. Króla Jana III Sobieskiego,

Gminna Orkiestra Dęta z Kroczyc, uczniowie i nauczyciele z SP w Kroczycach, uczniowie z ZSE w Zawierciu i ZS im. gen. Bema w Zawierciu, przedstawiciele Instytutu Pamięci Narodowej, Lasów Państwowych, Państwowej Powiatowej Straży Pożarnej, Powiatowego Urzędu Pracy, Gminy Kroczyce,

Sołectwa Podlesice, parafii św. Jacka i św. Marii Magdaleny w Kroczycach, Fundacji Centrum Dziedzictwa Przyrodniczego i Kulturowego oraz OSP w Wierbce – PAMIĘCI UDANEJ AKCJI PARTYZANTÓW Z SIERPNIA ’44 ROKU. 

Krzysztof A. Kluza