Jak walczono z ogniem w Porębie?

Była pierwiosnkiem wolności oraz symbolem polskości w powiecie zawierciańskim. Narodziła się w Porębie, a jej głównym celem była ochrona zdrowia i życia mieszkańców. Jakie były początki OSP Poręba? 

Porębska Ochotnicza Straż Ogniowa (OSP) została założona w 1909 r. Tekst powstał na podstawie historię jednostki opublikowanej na stronie OSP Poręba, a jego celem jest przedstawienie początków pożarnictwa w gminie Poręba.   

Ogień jest potężnym żywiołem – każdy to wie, jednak zapobieganie pożarom nie jest wcale łatwe. Jakie działania podejmowała gmina Poręba, aby zapobiegać ogniowym pożogom? Urząd gminy powołał specjalny urząd nocnych strażników, których rolą było czuwanie, kiedy inni mogli bezpiecznie spać. Jeśli dostrzegli oni pożar zawiadamiali mieszkańców sygnałami – Historia OSP Poręba.  

Ktoś nie śpi, żeby spać mógł ktoś – jak pisał William Shakespear w “Hamlecie”. 

Później, w 1905 r. w Nowej Wsi powołano społeczną straż, a cztery lata później powstały zalążki OSP Poręba. Nowa formacja została stworzona dzięki zaangażowaniu ks. Proboszcza Franciszka Pędzicha oraz wójta gminy w osobie Ernesta Erbe – Historia OSP Poręba. O drugim z wymienionych – a zarazem pierwszym naczelniku OSP – pisaliśmy w tekście: Jak zakląć naturę żelaza? Czyli o początkach odlewnictwa w Zawierciu. Chociaż w informacjach o historii OSP Poręba może tkwić błąd skryby, polegający na pomyleniu ojca z synem – Aleksandrem Erbe. Drugi z wymienionych pod koniec I wojny światowej został wójtem Poręby Mrzygłodzkiej. 

W maju 1909 powołano Porębską Ochotniczą Straż Ogniową (OSP). Powołanie wówczas do życia polskiej organizacji miało znaczenie patriotyczne, była to działalność krzewiąca polskość, dawała jednocześnie namiastkę niepodległości i również nadzieję na jej rychłe odzyskanie. Oczywiście chodziło także o bezpieczeństwo mieszkańców, o ochronę ich życia i mienia – Historia OSP Poręba.  

Porębska Ochotnicza Straż Ogniowa może się wydawać tworem prowizorycznym, posiadała ubogie wyposażenie, jednak 18 zrzeszonych w niej członków dbało nad sprawnym wykonywaniem zadań.  Wracając do działań podejmowanych przez OSP, należy zaznaczyć, że ich narzędziami pracy były: 2 beczki z wodą, 6 szt. Bosaków, 6 wiader i trąbka do sygnalizowania pożaru –  Historia OSP Poręba. 

W sposób ciekawy przedstawiała się organizacja pracy w Porębskiej Ochotniczej Straży Ogniowej, gdyż jednostka dostosowała swoją strukturę pracy do uzyskania jak największej efektywności. Funkcjonowały w niej dwa oddziały: 

• Oddział ratunkowy – jego zadaniem było ratowanie ludzi i dobytku ruchomego w przypadkach wybuchów pożarów lub wystąpienia takich zagrożeń 
• Oddział wodny – jego rolą była obsługa sikawek i dostarczanie wody –  Historia OSP Poręba. 

Kolejne zmiany w organizacji straży pożarnej w Porębie wywołała wojna. Od 1 sierpnia 1914 r. Porębska Ochotnicza Straż Ogniowa stała się strażą obywatelską, do której powinności należało pełnienie warty w spółdzielni. Z galerii wielkiego pieca obserwowano i alarmowano – buczkiem – Historia OSP Poręba. Odbywało się to w czasie wycofania się z tych obszarów wojsk rosyjskich. 

Po ustąpieniu pierwszego naczelnika dowództwo objął Ireneusz Orlik pełniąc tę funkcję do 1918 roku. W tym to okresie została zakupiona sikawka ręczna, która to została zamontowana na wozie kołowym konnym, którego furmanem był Maciej Rok. W maju 1919 roku Porębska straż obchodziła 10-lecie swego istnienia. Ze względu na trwającą wojnę, jubileusz uczczono jedynie nabożeństwem w kościele a posiadacz ziemski i społecznik Stanisław Holenderski przekazał dwucylindrową sikawkę ręczną. Wtedy to po raz pierwszy zagrała orkiestra strażacka przy OSP Poręba. 

W roku 1920 strażacy z Poręby postanowili bronić nowopowstałego państwa polskiego, toczyła się akurat wojna polsko-bolszewicka, kilka osób z zastępu strażackiego wyjechało na front.

Fot. Historia OSP Poręba 

Krzysztof A. Kluza