Herb Zawiercia. Co oznaczają poszczególne symbole?

Najnowszy herb Zawiercia został zatwierdzony uchwałą rady miejskiej z 20 listopada 1990 roku. Autorem projektu jest prof. Marian Buczek z Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, który skomponował herb zgodnie z zasadami heraldystyki.

Używanie herbów miast polskich obserwujemy od XIII wieku. W tym czasie używano jednak projektów często niekompletnych, które prawdziwymi herbami nie były. Z czasem ukształtowały się podstawowe zasady, które stanowiły o ich poprawnej kompozycji. Podstawą każdego urzędowego herbu jest nie opis, a ustalony wzór graficzny. Chociaż składają się z symboli, to nie mogą być nimi przeładowane.

Herbem Zawiercia jest podzielony na dwie części słup. Obramowanie jest w kolorze złotym. Tarcza herbu jest podzielona pionową linią przez obramowanie. Stosując terminologię heraldyczną, w prawy polu herbowym znajduje się budynek kościoła z dwiema wieżyczkami wyróżnione czarnym kolorem oraz wejściem, poniżej jest błękitna wstęga rzeki, a za nią trzy młotki barwy czarnej. Całość jest umieszczona w polu herbowym barwy zielonej. Po lewej stronie heraldycznej widzimy na polu herbowym symbol błyskawicy czerwonej, na  tle dziesięciu poziomych pasów barwy na przemian białej i czarnej. Na szczycie tarczy znajdują się trzy wieże zamkowe.

Co to oznacza w kontekście Zawiercia? Patrząc na herb miasta widzimy kościół z dwiema wieżami, który nawiązuje do obecnej bazyliki mniejszej pw. św. Apostołów Piotra i Pawła. Był to pierwszy kościół wzniesiony w samym Zawierciu. Czarne młotki symbolizują przemysł, a niebieska wstęga rzekę Wartę.  Czarne pasy to symbol kopalni, które istniały w okolicy. Trzy wieże wieńczące herb nawiązują do obronnych twierdz jurajskich. 

Najwięcej kontrowersji budzi obecnie symbol błyskawicy pojawiający się w herbie Zawiercia. Powód? W programie „W Tyle Wizji” na antenie TVP Info rozgorzała dyskusja na temat symbolu pioruna, który wykorzystują zwolennicy Strajku Kobiet. Podkreślano, że symbol wykorzystywany był przez wiele organizacji. W krótkim zestawieniu obok symboli oddziałów Hitlerjugend, Brytyjskiej Unii Faszystów, Grupy Szturmowej Szarych Szeregów, ostrzeżenia przed porażeniem prądem, jednostki GROM i zespołu ACDC pojawił się także herb Zawiercia.

W przypadku herbu Zawiercia duża czerwona błyskawica symbolizuje związki miasta z przemysłem energetycznym. Jest przede wszystkim symbolem pierwszej podstacji energetycznej w mieście.