Dom Ludowy, Włókniarz, Ludowiec – historia dawnego domu kultury
Historia budynku, w którym dzisiaj znajduję się sklep Biedronka, sięga początków XX wieku. Miejsce to przez ostatnie stulecie przeszło wiele zmian.
Kiedy na przełomie XIX i XX wieku w Zawierciu powstała kolonia TAZ, najpierw wybudowano domy dla pracowników przędzalni. W ostatnim etapie budowy osiedla postawiono budynki użyteczności publicznej: szkołę, Łaźnie Miejską i Dom Ludowy.
Dzisiaj skupimy się na historii właśnie tego ostatniego gmachu. We wschodniej części kolonii w latach 1904-1907 wybudowano Dom Ludowy. Inicjatorami inwestycji byli Piotr Staszewski i Stanisław Szymański, dyrektor TAZ. Budynek powstał stylu neogotyckim, a pierwotnie jego fasada była z cegły klinkierowej. Podobnie, jak pobliskie domy robotnicze, które do dzisiaj zachowały oryginalną fasadę. Dawniej tuż za Ludowcem zaczynał się Lasek Fabryczny, który był jednym z nielicznych lasów znajdujących się w środku miasta w Europie.
Dom Ludowy w oryginalnej formie.
Fot. Osiedle TAZ w Zawierciu, Jolanta Stefańska
Przez cały XX wiek Dom Ludowy był najważniejszym ośrodkiem kultury w Zawierciu. W 1906 roku w budynku swoją siedzibę miało Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”, które poprzez sport i wspólnie działania starało się promować patriotyczne zachowanie wśród mieszkańców. Po wojnie do Ludowca raz w miesiącu przyjeżdżał zespoły teatralne z Częstochowy albo Katowic. Sala wówczas wypełniała się do pełna. W późniejszych latach w budynku ulokowano kino Włókniarz, a sala widowiskowa służyła także podczas różnych występów artystycznych. Mogła ona pomieścić 420 widzów.
Oryginalne wnętrze Domu Ludowego.
Fotografia ze zbiorów Barbary Francik
W okresie PRL-u znacznie przebudowano Ludowca. Klinkierowa cegła została otynkowana, zamurowano łukowe okna. Remont ten wpłynął negatywnie na konstrukcję i pracę murów. Przez co pierwotny, drewniany dach Domu Ludowego przegnił. Do bryły dobudowano ganek z werandą. W środku zlikwidowano balkon z kutą balustradą. Podczas przebudowy postawiono przed gmachem pomnik przedstawiciela klasy robotniczej, aby podkreślić ludowe znaczenie obiektu. Pomnik postawiono na potężnym cokole przed frontem budynku. Rzeźba robotnika nie przetrwała zbyt długo. Beton, z którego powstała zniszczył deszcz i wiatr.
Dawny Dom Ludowy na początku XX wieku.
Fot. allegro.pl
W 2002 roku budynek przeszedł całkowitą przemianę. Stracił on swoją rolę kulturalną, a w środku ulokowała się Biedronka. Do gmachu dobudowano pawilony. Zatracił on swoją pierwotną formę. Sklep mieści się w dawnym Ludowcu do dziś.
Źródło:
dawne-zawiercie.pl
Abramski Jerzy Zawiercie i jego ulice, Zawiercie, Towarzystwo Miłośników Ziemi Zawierciańskiej, 1991
www.zawiercie.eu
