Skrywana historia Zamku Pilcza

Zamek Pilcza w Smoleniu na Jurze posiada długą i ciekawą historię, a w ostatnich latach odzyskał swój blask.

Wzgórze, na którym powstała późniejsza warownia, było już prawdopodobnie zamieszkałe przed naszą erą. Pierwsza budowla obronna w Smoleniu stała już zapewne w XIII wieku. W kronikach pojawia się informację, że gród (wówczas jeszcze drewniany) został zniszczony podczas walk Władysława Łokietka z Wacławem, królem Czech, w 1300 roku. W połowie XIV wieku Otton z Pilczy herbu Topór wzniósł nowy, murowany zamek. Pierwotnie była to mała, kamienna budowla z wysoką wieżą. Z czasem warownia się rozbudowywała, oprócz zamku górnego powstały dwa zamki dolne.

Na przełomie XIV i XV wieku posiadłość należała do trzeciej żony króla Władysława Jagiełły, Elżbiety Pileckiej -Granowskiej. Pani na zamku w Smoleniu, była już wcześniej zamężna i to trzykrotnie. Związek ten wówczas wywołał wielkie oburzenie wśród szlachty. Sto lat później w zamku Pileckich mieszkał znany renesansowy poeta i bajkopisarz, Biernat z Lublina. W Smoleniu pełnił on funkcję kapelana, prywatnego lekarza i sekretarza pana zamku, Jana Pileckiego. Z listów pisarza dowiadujemy się, że na zamku znajdował się w tam tych czasach bogaty księgozbiór.

W XVI wieku posiadłość przeszła w ręce kolejnego rodu arystokracji, Padniewskich. Bogata i potężna rodzina pragnęła bardziej okazałej rezydencji, dlatego zdecydowali się przenieść do Pilicy, gdzie postawili nową posiadłość. Opuszczony zamek ucierpiał znacznie podczas potopu szwedzkiego. Pojawiły się pomysły, aby przekształcić go w klasztor, ale nie doszło to nigdy do skutku. Zamek został kupiony w połowie XIX wieku przez Romana Hubickiego. On odbudował częściowo dawną rezydencję i stworzył tam znaną fabrykę śrutu „Batawia”. Wówczas w czasie prac remontowych przy południowej ścianie zamku odkryto fragmenty ludzkich kości i militariów średniowiecznych.

W latach 50. i 60. XX wieku przeprowadzono działania zabezpieczające zamek oraz badania archeologiczne. W 1972 roku dokonano prac zachowujących mury zamkowe jako trwałą ruinę. Zimą 2010 roku ze względu na złamania drzew i zawalenie się narożnika w zamku zachodnim, wejście do zamku zostało zamknięte. W kolejnych latach przeprowadzono prace zabezpieczające mury zamkowe, a także zrekonstruowano część konstrukcji. W 2016 roku zamek w Smoleniu został ponownie otwarty.

Obecnie zachowały się pozostałości wszystkich części warowni z dwoma wejściami do obu zamków dolnych. Zachowane mury sięgają blisko dwóch metrów wysokości, widoczne są otwory okienne. Na zamku znajduję się także studnia, która zgodnie z lokalnymi opowieści ma 200 metrów głębokości. Według legend pod całym zamkiem znajdują się sieć korytarzy, gdzie mają być ukryte skarby. Archeolodzy do dziś nie odnaleźli wejścia do nich. Zamek wciąż kryje liczne tajemnice przed nami.

Źródło:

• Borkowski Jacek – Orle Gniazda Jury Krakowsko Częstochowskie
• Fidura Jolanta – Zamki i inne warownie wyżyny krakowsko-częstochowskiej
• https://orlegniazda.pl/poi/1564
• Jurasz Tomasz – Zamki i ich tajemnice